Βιταμίνη B12. Γιατί είναι σημαντική για τον οργανισμό;

Η βιταμίνη Β12 ή αλλιώς κοβαλαμίνη ανήκει στο σύμπλεγμα βιταμινών Β και είναι το μοναδικό φυσικό προϊόν που περιέχει κοβάλτιο. Διατροφική πηγές της αποτελούν μόνο τα ζωικά τρόφιμα και μπορεί να προστεθεί σε τρόφιμα ή συμπληρώματα. Η βιταμίνη Β12 καταστρέφεται με το μαγείρεμα, την έκθεση στο φως και την θερμική επεξεργασία. Είναι απαραίτητη για τον οργανισμό, αφού σχηματίζει και αναζωογονεί τα ερυθρά αιμοσφαίρια και το DNA . Διατηρεί υγιές το νευρικό στο σύστημα, επιταχύνει την πεπτική διαδικασία, αυξάνει την ενεργητικότητα, ελαττώνει τον εκνευρισμό, βελτιώνει την μνήμη, την συγκέντρωση και την ισορροπία. Τέλος, συμβάλλει στον μεταβολισμό των πρωτεϊνών, του λίπους και των υδατανθράκων.

Η βιταμίνη Β12 συνδέεται με τις πρωτεΐνες των τροφών που καταναλώνουμε. Η απορρόφηση της εξαρτάται από το υδροχλωρικό οξύ του στομάχου, όπου και την αποδεσμεύουν μαζί με τα ένζυμα του στομάχου στην ελεύθερη μορφή της. Σε αυτή την κατάσταση η Β12 συνδέεται με μια ουσία που ονομάζεται ενδογενής παράγοντας  που όταν αυτός λείπει από τον οργανισμό, η Β12 δεν απορροφάται και δημιουργείται η κακοήθης αναιμία.

Σε ποια τρόφιμα βρίσκεται;

Η Β12 βρίσκεται κυρίως σε τρόφιμα ζωικής προέλευσης, αλλά και στα εμπλουτισμένα τρόφιμα. Τέτοια τρόφιμα είναι:

• Συκώτι
• Ψάρια
• Οστρακοειδή
• Γαλακτοκομικά
• Κοτόπουλο
• Αυγά
• Κόκκινο κρέας
• Εμπλουτισμένα δημητριακά
• Εμπλουτισμένο γάλα σόγιας
• Ενισχυμένη διατροφική μαγιά

Πόση Β12 χρειαζόμαστε;

Η συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα βιταμίνης Β12 είναι:

Τι συμβαίνει στον οργανισμό μας όταν έχουμε έλλειψη της βιταμίνης;

Η ανεπάρκεια της βιταμίνης Β12 οφείλεται στους εξής παράγοντες:

Λόγω της χαμηλής διαιτητικής πρόσληψης και συγκεκριμένα στην μη κατανάλωση των ζωικών προϊόντων. Τα άτομα που δεν τρώνε κρέας, ψάρι, πουλερικά ή γαλακτοκομικά κινδυνεύουν να εμφανίσουν ανεπάρκεια στη Β12. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι χορτοφάγοι έχουν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης Β12 στο αίμα. Για αυτό το λόγο θα πρέπει να περιλαμβάνουν στην διατροφή τους εμπλουτισμένες τροφές με Β12 και συμπληρώματα της βιταμίνης.

Λόγω έλλειψης εγγενούς παράγοντα. Η κακοήθης αναιμία είναι μια αυτοάνοση ασθένεια που προσβάλλει και δυνητικά καταστρέφει τα κύτταρα του εντέρου, έτσι ώστε να μην υπάρχει εγγενής παράγοντας, ο οποίος είναι απαραίτητος για την απορρόφηση της Β12. Εάν επέλθει ανεπάρκεια της Β12 μπορεί να προκληθούν και άλλοι τύποι αναιμίας, καθώς και νευρολογικές βλάβες. Ακόμη και η χρήση συμπληρώματος υψηλής περιεκτικότητας Β12 δεν θα φέρει αποτέλεσμα, καθώς δεν υπάρχει εγγενής παράγοντας να την απορροφήσει.

Εντερικές επεμβάσεις ή πεπτικές διαταραχές που προκαλούν δυσαπορρόφηση. Άνθρωποι που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση στο στομάχι ή στον ειλεό και άτομα που υποφέρουν από τη νόσο Crohn και την κοιλιοκάκη,  μπορούν να εμφανίσουν ανεπάρκεια της βιταμίνης.

Ανεπαρκές οξύ στομάχου και φάρμακα που προκαλούν μειωμένο οξύ στομάχου. Σε ανθρώπους που είναι μειωμένο το οξύ του στομάχου, αυτό συμβαίνει συχνότερα σε άτομα μεγάλης ηλικίας, καθώς και σε ανθρώπους που λαμβάνουν φάρμακα που καταστέλλουν το οξύ του στομάχου για παθήσεις όπως η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, η νόσος του πεπτικού συστήματος και άλλα αντιόξινα εμποδίζεται η απορρόφηση της βιταμίνης Β12.  

Συμπτώματα έλλειψης της βιταμίνης:

• Μεγαλοβλαστική αναιμία
• Αδυναμία
• Ερεθισμένη γλώσσα
• Δυσκοιλιότητα
• Ορθοστατική υπόταση
• Μούδιασμα άκρων
• Αστάθεια κατά το περπάτημα
• Σύγχυση και απώλεια μνήμης
• Ζαλάδα
• Συμπτώματα κατάθλιψης
• Επιληπτικές κρίσεις

Συνοψίζοντας..

Η βιταμίνη Β12 είναι απαραίτητη για τον οργανισμό μας αφού βοηθάει στη σύνθεση του DNA και στην παραγωγή κυττάρων του αίματος. Είναι σημαντική για τον σχηματισμό των νεύρων και για ένα υγιές ανοσοποιητικό. Η έλλειψη της βιταμίνης Β12 παρατηρείται από ανθρώπους που δεν καταναλώνουν ζωικής προέλευσης τροφές, αυτούς που πάσχουν από ασθένειες του πεπτικού ή και από άτομα άνω των 50. Ο τρόπος αντιμετώπισης της έλλειψης της βιταμίνης εξαρτάται από το μέγεθος και την σοβαρότητα της κατάστασης. Σε άτομα με ήπια συμπτώματα προτείνεται η σωστή διατροφή καθώς και η χρήση συμπληρωμάτων.

Πηγές:

Ειδικά θέματα βιοχημείας. Άγγελος Παπαιωάννου, Παναγιώτης Πλαγεράς. Εκδόσεις Π.Χ Πασχαλίδης

U.S. Department of Health and Human Services. Vitamin B12 Fact Sheet for Health Professionals. https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminB12-HealthProfessional/ Accessed 1/21/19.

Balk EM, Raman G, Tatsioni A, Chung M, Lau J, Rosenberg IH. Vitamin B6, B12, and folic acid supplementation and cognitive function: a systematic review of randomized trials. Archives of internal medicine. 2007 Jan 8;167(1):21-30.

Rizzo G, Laganà A, Rapisarda A, La Ferrera G, Buscema M, Rossetti P, Nigro A, Muscia V, Valenti G, Sapia F, Sarpietro G. Vitamin B12 among vegetarians: status, assessment and supplementation. Nutrients. 2016 Dec;8(12):767.