Προβιοτικά και πρεβιοτικά: Οι “προστάτες” του εντέρου σας

Το γαστρεντερικό σύστημα είναι ένα «σύμπλεγμα» οργάνων που επηρεάζει όλα τα όργανα του σώματος μας, τη διατροφική και τη φυσική μας κατάσταση καθώς και τη διάθεση μας. Η διαδικασία της πέψης και απορρόφησης των ουσιών της τροφής γίνεται μέσω του γαστρεντερικού μας συστήματος. Οποιαδήποτε δυσλειτουργία του συστήματος αυτού μπορεί να επηρεάσει δυσμενώς τον εγκέφαλο και το ανοσοποιητικό μας σύστημα.

Ο γαστρεντερικός σωλήνας είναι ένα πολύτιμο όργανο διαμέσου του οποίου περνάει η τροφή. Διαθέτει μια φυσική «ασπίδα» προστασίας, την εντερική χλωρίδα, η οποία εμποδίζει επιβλαβείς ουσίες να περάσουν μέσω του εντέρου σε άλλα συστήματα του σώματος.

Η εντερική χλωρίδα επηρεάζεται σημαντικά από ποικίλους παράγοντες όπως η ηλικία, το άγχος, η λήψη φαρμάκων αλλά περισσότερο επηρεάζεται από τη διατροφή.Η διαταραχή της ισορροπίας της εντερικής χλωρίδας μπορεί να οδηγήσει σε παθολογικές καταστάσεις, κυρίως φλεγμονώδεις παθήσεις του εντερικού συστήματος.

Μέσα από επιστημονικές μελέτες φαίνεται ότι, η αύξηση των πληθυσμών ορισμένων βακτηρίων στη μικροχλωρίδα του εντέρου θα μπορούσε να μειώσει τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων διαφόρων διαταραχών όπως είναι η νόσος Crohn, η εκκολπωμάτωση παχέος εντέρου, το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου καθώς επίσης θα μπορούσε να βοηθήσει στην γρηγορότερη επαναφορά της εντερικής χλωρίδας σε μετεγχειρητικούς ασθενείς μετά από ορισμένες μορφές εντερεκτομής.

Τέτοια βακτήρια είναι τα προβιοτικά βακτήρια.

Τα προβιοτικά είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί συνήθως βακτήρια ή ζύμες που έχουν παρόμοια δράση με τους μικροοργανισμούς που βρίσκονται στο γαστρεντερικό σωλήνα του ανθρώπου.Τα πιο γνωστά προβιοτικά είναι οι λακτοβάκκυλοι (Lactobacillus) και τα μπιφιντοβακτήρια (Bifidobacterium), τα οποία συναντώνται στο γαστρεντερικό μας σύστημα και ασκούν προστατευτική δράση ενισχύοντας την άμυνα του οργανισμού ενάντια στους παθογόνους μικροοργανισμούς που απειλούν το έντερο μας.

Πληθώρα κλινικών μελετών υποστηρίζουν την ευεργετική επίδραση των προβιοτικών στην μείωση των συμπτωμάτων του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου, καθώς έχει παρατηρηθεί αλλαγή στη φυσιολογική σύσταση της εντερικής μικροχλωρίδας και ενίσχυση του εντερικού συστήματος έναντι των λοιμώξεων, μετά από χορήγηση προβιοτικών

Κυριότερα προβιοτικά τρόφιμα αποτελούν τα προβιοτικά γαλακτοκομικά προϊόντα που υπάρχουν στο εμπόριο, όπως προβιοτικά γιαούρτια, ρευστά όξινα γάλατα με ή χωρίς φρούτα και, πρόσφατα, τυριά και παγωτά.

Τα οφέλη των προβιοτικών:

• Αύξηση της απορρόφησης του ασβεστίου και του μαγνησίου συμβάλλοντας στην ισχυροποίηση των οστών και στην αύξηση της οστικής πυκνότητας
• Ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος
• Μείωση του κινδύνου ανάπτυξης πολύποδων και καρκίνου του παχέος εντέρου
• Έλεγχος της γλυκαιμικής κατάστασης
• Καλύτερος έλεγχος του βάρους και της όρεξης (το έντερο παραμένει υγιές και γίνονται σωστά όλες οι ορμονικές αλλαγές)
• Αυξημένη «καλών» βακτηρίων στο έντερο
• Ταυτόχρονη μείωση των ανεπιθύμητων βακτηρίων στο έντερο
• Μείωση των εντερικών «διαρροών» που προκαλούνται από σύνδρομα όπως το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου
• Βελτίωση της κινητικότητας και της απορροφησημότητας του εντέρου
• Ανακούφιση από τα συμπτώματα των φλεγμονωδών νόσων του εντέρου

Εκτός από τα προβιοτικά, υπάρχει και μια άλλη κατηγορία συστατικών τροφίμων ωφέλιμων για τον ανθρώπινο οργανισμό, τα πρεβιοτικά.Τα πρεβιοτικά είναι δυσαπορρόφητα συστατικά των τροφίμων που διεγείρουν την ανάπτυξη και την αύξηση της δραστηριότητας ενός ή ορισμένων ειδών βακτηρίων στο παχύ έντερο βελτιώνοντας έτσι την υγεία του ανθρώπου που τα «φιλοξενεί». Κυριότερα πρεβιοτικά είναι η ινουλίνη, οι γαλακτο-ολιγοσακχαρίτες και οι φρουκτο-ολιγοσακχαρίτες. Αποτελούν στοιχεία φρούτων, λαχανικών ή δημητριακών (όπως το ραδίκι, το κρεμμύδι, το σκόρδο, τα δημητριακά ολικής άλεσης, η μπανάνα ή η σόγια). Χρησιμοποιούνται ως προσθήκη σε γαλακτοκομικά προϊόντα, ροφήματα και γλυκά.

Το πρεβιοτικά διαφέρουν από τα προβιοτικά συστατικά, δεδομένου ότι δεν περιέχουν κανένα ζωντανό μικρόβιο αλλά βοηθούν την αύξησή τους. Τα πρεβιοτικά δε διασπώνται από τα ένζυμα του γαστρεντερικού συστήματος. Αντίθετα περνούν μέσω του άνω γαστρεντερικού συστήματος στην εντερική κοιλότητα, όπου χρησιμοποιούνται επιλεκτικά από τα ευεργετικά βακτήρια.

Σε έρευνα που πραγματοποίησε το School of Medicine, Pharmacy and Health, Durham University έδειξε ότι η χορήγηση προβιοτικών μείωσε τα συμπτώματα κυρίως της διάρροιας σε ασθενείς με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι τα προβιοτικά μειώνουν τα συμπτώματα του συνδρόμου όπως το κοιλιακό άλγος και τη διάρροια.

Η συστηματική χορήγηση προβιοτικών και πρεβιοτικών φαίνεται να έχει θετική επίδραση στην αντιμετώπιση αρκετών από τα συμπτώματα που συνοδεύουν τις εντερικές διαταραχές.Η προληπτική χρήση συμπληρωμάτων προβιοτικών και πρεβιοτικών δεν είναι επιβλαβής. Αντίθετα, σε συνδυασμό με σωστή διατροφή βελτιώνει σημαντικά την ποιότητα ζωής σας και μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης εντερικών προβλημάτων.

Βιβλιογραφία

Hungin AP, Mulligan C, Pot B, Whorwell P, Agréus L, Fracasso P, Lionis C, Mendive J, Philippart de Foy JM, Rubin G, Winchester C, de Wit N; European Society for Primary Care Gastroenterology. Systematic review: probiotics in the management of lower gastrointestinal symptoms in clinical practice – an evidence-based international guide. Aliment Pharmacol Ther. 2013 Aug 27.

Lefkovitz AL, Zarowitz BJ. It’s a microscopic world after all: Prebiotics, probiotics, and synbiotics. Geriatr Nurs. 2013 Jul-Aug;34(4):323-5 Nickfar et al. Efficacy of Probiotics in Irritable Bowel Syndrome: A Meta-Analysis of Randomized, Controlled Trials

Ringel, Yehuda M.D. Brain Research in Functional Gastrointestinal Disorders. Journal of Clinical Gastroenterology: 2002; 35:S23–S25