9 λόγοι για τους οποίους η παχυσαρκία δεν είναι απλώς μια επιλογή!!

Πολλοί άνθρωποι εκτιμούν ως αιτία της παχυσαρκίας τις κακές διατροφικές επιλογές ή την έλλειψη άσκησης, αλλά δεν είναι πάντα τόσο απλό. Συντελούν κι άλλοι παράγοντες στην αύξηση του σωματικού βάρους, μερικοί από τους οποίους είναι εκτός του ελέγχου του παχύσαρκου ατόμου. Αυτοί περιλαμβάνουν τη γενετική, τους περιβαλλοντικούς παράγοντες, ορισμένες παθήσεις  και διάφορα άλλα.  Στο άρθρο που ακολουθεί θα εξετάσουμε αυτούς τους λόγους για τους οποίους πολλές φορές η παχυσαρκία δεν είναι επιλογή του ατόμου, ούτε απόρροια των συνισταμένων που το ίδιο ορίζει για τη ζωή του.

1. Γενετική και προγεννητικοί παράγοντες.

Η υγεία ενός ανθρώπου είναι ιδιαίτερα σημαντική κατά τη διάρκεια της πρώιμης ζωής του, καθώς αυτό επηρεάζει την γενικότερη υγεία του αργότερα καθ΄  όλη τη διάρκεια της ζωής. Στην πραγματικότητα, πολλά μπορούν να καθοριστούν ενώ το έμβρυο είναι ακόμη στη μήτρα. Η διατροφή και οι επιλογές του τρόπου ζωής μιας μητέρας έχουν μεγάλη σημασία και μπορεί να επηρεάσουν τη μελλοντική συμπεριφορά και τη σύνθεση του σώματος του μωρού. Οι μελέτες δείχνουν ότι οι γυναίκες που παίρνουν υπερβολικό βάρος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι πιο πιθανό να έχουν ένα υπέρβαρο 3χρονο παιδί.

Ομοίως, τα παιδιά που έχουν γονείς και παππούδες που είναι παχύσαρκοι είναι πολύ πιο πιθανό να γίνουν παχύσαρκα από νωρίς σε αντίθεση με παιδιά που δεν έχουν τέτοια κληρονομικότητα και προέρχονται από γονείς και παππούδες με κανονικό βάρος.

Επιπλέον, τα γονίδια που κληρονομούμε από τους γονείς μας μπορεί να καθορίσουν την ευαισθησία μας στο κατά πόσο έχουμε τάση ή όχι να παίρνουμε εύκολα βάρος.

Πρέπει να τονίσουμε ότι αν και η γενετική και παράγοντες που επικρατούν κατά την κύηση δεν είναι αποκλειστικά υπεύθυνοι για την παχυσαρκία ενός ατόμου, συμβάλλουν στο πρόβλημα αλλά και στην προδιάθεση των ανθρώπων να παίρνουν βάρος κατά τη διάρκεια της ζωής τους.

Περίπου το 40% των παιδιών με παραπάνω βάρος θα συνεχίσουν να είναι υπέρβαρα και κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Κι επίσης το 75-80% των εφήβων με παχυσαρκία θα διατηρήσει αυτή την κατάσταση και κατά την ενηλικίωση.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ:

Η γενετική, το βάρος της μητέρας, το οικογενειακό ιστορικό και οι συνθήκες που επικράτησαν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης , μπορούν όλα αυτά μαζί να αυξήσουν την πιθανότητα να είναι ένα άτομο παχύσαρκο κατά την παιδική και ενήλικη ζωή του.

2. Γέννηση, βρεφική ηλικία και παιδικές συνήθειες.

Αν και ο λόγος είναι άγνωστος, τα παιδιά που γεννιούνται με καισαρική φαίνεται να είναι πιο επιρρεπή στην παχυσαρκία αργότερα στη ζωή τους σε σχέση με αυτά που γεννιούνται με φυσιολογικό τοκετό. Αυτό ισχύει επίσης και για τα βρέφη που τρέφονται με «ξένο» γάλα, τα οποία τείνουν να γίνονται παχύτερα από τα μωρά που θηλάζουν. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι ότι μπορεί οι δύο αυτές ομάδες να αναπτύσσουν διαφορετικά βακτήρια εντέρου, τα οποία μπορεί να επηρεάσουν την αποθήκευση λίπους στη μεταγενέστερη ζωή του ατόμου.

Επιπλέον, η διαμόρφωση υγιών διατροφικών συνηθειών, καθώς και η άσκηση του ατόμου κατά την παιδική ηλικία μπορεί να είναι οι πιο πολύτιμη πρόληψη κατά της παχυσαρκίας και των ασθενειών που από απορρέουν από αυτήν.

Εάν τα μικρά παιδιά αναπτύξουν τις γεύσεις τους για τα υγιεινά τρόφιμα αντί των επεξεργασμένων και του πρόχειρου φαγητού θα τα βοηθήσει να διατηρήσουν το κανονικό τους βάρος καθ΄  όλη τη διάρκεια της ζωής τους.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ:

Παράγοντες όπως η μέθοδος του τοκετού ενός εμβρύου, ο θηλασμός αλλά και οι διατροφικές συνήθειες και οι συνήθειες άσκησης κατά την παιδική ηλικία μπορούν να επηρεάσουν το θέμα της παχυσαρκίας του ατόμου κατά την ενήλικη ζωή του.

3. Φάρμακα ή παθήσεις.

Πολλές ιατρικές καταστάσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με φαρμακευτική αγωγή. Η αύξηση του σωματικού βάρους είναι μια κοινή παρενέργεια πολλών φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένων των φαρμάκων για το διαβήτη, των αντικαταθλιπτικών και των αντιψυχωτικών. Αυτά τα φάρμακα μπορεί να αυξήσουν την όρεξη του ατόμου, να μειώσουν το μεταβολισμό του ή ακόμα και να αλλάξουν την ικανότητα του σώματος να καίει λίπος, αυξάνοντας έτσι το ποσοστό αποθήκευσης λίπους.  Επιπλέον, πολλές παθήσεις  μπορεί να συντελέσουν στην αύξηση του βάρους, όπως για παράδειγμα ο  υποθυρεοειδισμός.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ:

Η αύξηση του σωματικού βάρους είναι μια κοινή ανεπιθύμητη παρενέργεια πολλών φαρμάκων αλλά και κάποιων παθήσεων.

4. Ισχυρές ορμόνες πείνας.

Η πείνα και η ανεξέλεγκτη κατανάλωση τροφής δεν οφείλονται μόνο στην λαιμαργία του ατόμου ή στην έλλειψη θέλησης. Η πείνα ελέγχεται από πολύ ισχυρές ορμόνες και χημικές ουσίες του εγκεφάλου, οι οποίες είναι υπεύθυνες για τις επιθυμίες και τον τρόπο που ανταμείβετε τον εαυτό σας. Αυτές οι ορμόνες λειτουργούν λανθασμένα σε πολλούς ανθρώπους με παχυσαρκία, γεγονός που μεταβάλλει τη διατροφική συμπεριφορά τους και προκαλεί μια ισχυρή επιθυμία του ατόμου να φάει περισσότερο. Ο εγκέφαλός μας έχει ένα κέντρο ανταμοιβής, το οποίο ξεκινά να εκκρίνει ντοπαμίνη και άλλες χημικές ουσίες που μας κάνει να αισθανόμαστε καλά όταν τρώμε. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι περισσότεροι άνθρωποι απολαμβάνουν το φαγητό. Αυτό το σύστημα εξασφαλίζει επίσης ότι τρώμε αρκετό φαγητό για να πάρουμε όλη την ενέργεια και τα θρεπτικά συστατικά που χρειαζόμαστε.

Λαμβάνοντας το άτομο επεξεργασμένες και «ανεπιθύμητες τροφές» απελευθερώνονται πολύ περισσότερες από αυτές τις χημικές ουσίες που μας κάνουν να αισθανόμαστε καλά όταν τρώμε αυτού του είδους τις τροφές. Αυτό δίνει μια πολύ πιο ισχυρή ανταμοιβή στον εγκέφαλό μας. Στη συνέχεια ο εγκέφαλος μπορεί να επιδιώξει περισσότερη ανταμοιβή προκαλώντας ακόμη μεγαλύτερη επιθυμία για πρόχειρο, επεξεργασμένο φαγητό.  Αυτό οδηγεί σε έναν φαύλο κύκλο που μοιάζει με τον εθισμό!

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ:

Η πείνα ελέγχεται από ισχυρές ορμόνες. Αυτές οι ορμόνες λειτουργούν πολλές φορές λανθασμένα, στα παχύσαρκα άτομα γεγονός που προκαλεί έντονη τάση να τρώνε περισσότερο με αποτέλεσμα να αυξάνεται το σωματικό τους βάρος.

5. Αντοχή στη λεπτίνη.

Η λεπτίνη είναι μια πολύ σημαντική ορμόνη που βοηθά στη ρύθμιση της όρεξης και του μεταβολισμού. Παράγεται από τα κύτταρα του λίπους και στέλνει ένα σήμα στο τμήμα του εγκεφάλου που μας λέει να σταματήσουμε να τρώμε.  Η λεπτίνη ρυθμίζει τον αριθμό των θερμίδων που τρώμε και καίμε, καθώς και πόσο λίπος αποθηκεύει το σώμα μας. Όσο περισσότερο λίπος περιέχεται στα λιπώδη κύτταρα, τόσο περισσότερη λεπτίνη αυτά παράγουν. Τα άτομα με παχυσαρκία εκ των πραγμάτων παράγουν πολλή λεπτίνη. Επιπροσθέτως τείνουν να υπόκεινται σε μια κατάσταση που ονομάζεται αντίσταση στη λεπτίνη. Έτσι λοιπόν αν το σώμα  παράγει πολλή λεπτίνη,  ο εγκέφαλος δεν το βλέπει ούτε το αναγνωρίζει. Δεν λαμβάνει δηλαδή το σήμα και πιστεύει λανθασμένα ότι λιμοκτονεί, ακόμα και αν έχει αποθηκεύσει περισσότερο λίπος από το κανονικό. Αυτό προκαλεί την αλλαγή της φυσιολογίας του εγκεφάλου καθώς και τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεται για να ανακτήσει το λίπος που σκέφτεται ότι του λείπει. Η πείνα αυξάνεται και το σώμα καίει λιγότερες θερμίδες για να αποφύγει την στέρηση και την πείνα.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ:

Η αντίσταση στη λεπτίνη είναι συχνό φαινόμενο στα παχύσαρκα άτομα. Ο εγκέφαλος δεν αισθάνεται τη λεπτίνη που παράγεται και νομίζει ότι το σώμα λιμοκτονεί.  Αυτό προκαλεί την ανάγκη και την επιθυμία για περισσότερη τροφή.

6. Κακή διατροφική εκπαίδευση.

Στη σύγχρονη κοινωνία, βομβαρδιζόμαστε από ατελείωτες διαφημίσεις, διατροφικούς ισχυρισμούς, ακραίες δίαιτες, διατροφικές μόδες που έρχονται και παρέρχονται  και ανθυγιεινά τρόφιμα. Παρά του ότι υπάρχει μέσω ίντερνετ τεράστια πληροφόρηση (και παραπληροφόρηση), τα παιδιά και οι ενήλικες δεν διδάσκονται να τρώνε σωστά.

Μαθαίνοντας στα παιδιά τη σημασία της υγιεινής διατροφής έχει αποδειχθεί ότι τα βοηθούν να κάνουν καλύτερες επιλογές αργότερα στη ζωή τους. Η εκπαίδευση σε θέματα διατροφής είναι πολύ σημαντική, ειδικά όταν διαμορφώνουμε τις διατροφικές μας συνήθειες σε νεαρή ηλικία, οι οποίες θα είναι και οι συνήθειες που θα ακολουθούμε και κατά την ενηλικίωσή μας.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ:

Είναι υψίστης σημασίας και επιτακτική ανάγκη να διδάσκονται τα παιδιά από νωρίς τη σημασία της σωστής διατροφής, καθώς αυτό δεν γίνεται στη σύγχρονη κοινωνία.  

7. Εθισμός στην τροφή.

Μερικά τρόφιμα μπορεί να είναι απόλυτα εθιστικά. Ο εθισμός στα τρόφιμα μπορεί να συγκριθεί με τον εθισμό στα ναρκωτικά. Στην πραγματικότητα, το 20% των ανθρώπων μπορεί να ζουν εθισμένοι στα ναρκωτικά, ενώ ο αριθμός αυτός αυξάνεται περίπου στο 25% στα άτομα με παχυσαρκία ή στα υπέρβαρα άτομα.  Όταν εθιζόμαστε σε κάτι, χάνουμε την ελευθερία επιλογής μας. Η χημεία του εγκεφάλου αρχίζει να παίρνει αποφάσεις για μας. Αυτό συμβαίνει και με την ακατανίκητη επιθυμία ορισμένων ανθρώπων να τρώνε ακατάπαυστα μη μπορώντας να ορίσουν τον εαυτό τους.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ:

Ορισμένα ανεπιθύμητα τρόφιμα μπορεί να λειτουργήσουν εθιστικά για τον οργανισμό, ακριβώς όπως και τα ναρκωτικά.

8. Η επίδραση των βακτηρίων του εντέρου.

Το πεπτικό σύστημα φιλοξενεί έναν τεράστιο αριθμό βακτηριδίων, τα οποία είναι γνωστά ως μικροβιακός ιστός.  Πολλές μελέτες δείχνουν ότι αυτά τα βακτήρια είναι εξαιρετικά σημαντικά για τη γενική υγεία του ατόμου. Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι τα παχύσαρκα άτομα τείνουν να έχουν διαφορετικά βακτήρια εντέρου από αυτά τα άτομα με φυσιολογικό βάρος. Τα βακτήρια του εντέρου σε άτομα με παχυσαρκία μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικά στη συγκομιδή ενέργειας από τα τρόφιμα, αυξάνοντας τη συνολική θερμιδική αξία της διατροφής τους. Ενώ η κατανόηση της σχέσης μεταξύ βάρους και βακτηριδίων εντέρου είναι περιορισμένη, τα συμπεράσματα δείχνουν ότι αυτοί οι μικροοργανισμοί διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην παχυσαρκία.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ:

Τα άτομα με παχυσαρκία έχουν διαφορετικά βακτήρια εντέρου από τα άτομα με φυσιολογικό βάρος κάτι που μπορεί να προκαλέσει στον οργανισμό μεγαλύτερη αποθήκευση λίπους και άρα αύξηση βάρους.

9. Το περιβάλλον.

Σε ορισμένες περιοχές του κόσμου, το να προμηθευτεί κανείς υγιεινές τροφές δεν αποτελεί επιλογή. Οι περιοχές αυτές μπορεί να  βρίσκονται σε αστικές γειτονιές ή σε αγροτικές πόλεις χωρίς εύκολη πρόσβαση σε υγιεινά και οικονομικά προσιτά τρόφιμα. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην έλλειψη παντοπωλείων, αγροτικών αγορών και σημείων πώλησης  υγιεινών τροφίμων σε κοντινή απόσταση.  Αυτοί που ζουν σε αυτές τις περιοχές είναι συχνά άτομα χαμηλού εισοδηματικού επιπέδου. Η αδυναμία να του να προμηθευτεί κανείς  υγιεινά και φρέσκα τρόφιμα περιορίζει σημαντικά τη διατροφή του  και αυξάνει τον κίνδυνο για προβλήματα όπως η παχυσαρκία.

Άλλοι περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν επίσης να διαδραματίσουν ρόλο στην παχυσαρκία, συμπεριλαμβανομένου του τεχνητού φωτός από ηλεκτρικούς λαμπτήρες, υπολογιστές, τηλέφωνα και τηλεοράσεις. Παρόλο που η σύνδεση μεταξύ της χρήσης της οθόνης και της παχυσαρκίας είναι πλέον αποδεδειγμένη, οι περισσότερες μελέτες υποστηρίζουν ότι αυτό επιβαρύνεται ακόμα περισσότερο με την έλλειψη άσκησης. Τα άτομα αυτά που είναι συνεχώς πίσω από μια οθόνη επιλέγουν συνειδητά έναν καθιστικό τρόπο ζωής χωρίς να επιλέγουν να βάλουν την άσκηση στο καθημερινό τους πρόγραμμα.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ:

Πολλοί περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν να κάνουν τους ανθρώπους πιο επιρρεπείς στην παχυσαρκία.

Πηγές:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26402696

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17403405/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23670220

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19538102

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24238362/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7584987